Warszawa, ATK 1989
WSTĘP
Obecny życiorys bł. Stanisława Kazimierczyka z zakonu kanoników regularnych laterańskich został napisany z okazji 500-nej rocznicy jego śmierci (1489) w oparciu o dawne życiorysy, analizę znanych poprzednikom źródeł oraz o materiał uzyskany w trakcie poszukiwań archiwalnych prowadzonych w ostatnich latach.
W kościele Bożego Ciała w Krakowie, w lewej nawie, znajduje się renesansowy ołtarz bł. Stanisława Kazimierczyka, wybudowany w pierwszej połowie XVII w. przez ówczesnego prepozyta tegoż klasztoru kanoników regularnych laterańskich ks. Marcina Kłoczyńskiego. Faktycznie jest to mauzoleum zbudowane z kamienia pińczowskiego, które tworzy wielką, obramowaną pilastrami niszę, półkolem zamkniętą. W niej pomieszczony jest rodzaj ołtarza o delikatnych, żłobkowanych czterech kolumienkach, dźwigających górne zakończenie strzępione alegorycznymi posążkami. W skrajnych interkolumnach mieszczą się, dobrego dłuta, posągi św. Jana Ewangelisty i innego świętego z psem, pełne wdzięku, a w środkowej przestrzeni wspaniała, dziwnie szlachetna alabastrowa wydatna płaskorzeźba w półfigurze Najśw. Panny z Dzieciątkiem; występujące z obłoków i swobodnie unoszące się aniołki z tegoż materiału utrzymują koronę metalową na głowie Maryi. Nad mensą otłarzową trzymają aniołowie trumnę bł. Stanisława, a nad trumną umieszczony jest krzyż i lilie. Na dole, na postumencie ołtarza, wybudowanego w kształcie grobowca, znajduje się napis: Ołtarz bł. Stanisława Kazimierczyka, oraz tablica podająca krótki życiorys tego Sługi Bożego. Obok ołtarza jest wmurowana w ścianie płyta marmurowa z 1632 r. opisująca przeniesienie zwłok bł. Stanisława z prezbiterium tego kościoła na to miejsce.
Obok ołtarza, na ścianie, znajduje się 11 małych obrazów wotywnych, malowanych na desce, bez większej wartości artystycznej, ale o wielkiej wartości historyczno-kultycznej z XVI i XVII w., przedstawiających sceny łask doznanych za przyczyną bł. Stanisława. Dla kultury narodowej obrazy te przedstawiają wielką wartość ze względu na ówczesne stroje, wyposażenia domów mieszczańskich, otoczenie kościoła Bożego Ciała itd. Oprócz tych obrazów wotywnych na ścianach kościoła wiszą cztery duże obrazy, przedstawiające sceny z życia bł. Stanisława, pędzla Łukasza Porębskiego z Bydgoszczy. Postać Sługi Bożego Stanisława widać również na feretronach i chorągwiach znajdujących się w tym kościele. Poza tym na korytarzach przyległego klasztoru i w pokojach sporo jest obrazów bł. Stanisława z różnych epok i w rozmaitym ujęciu.
Życiorysy bł. Stanisława wydawane drukiem pochodzą z wieku XVII, XVIII, XIX i XX. Sporo też znajduje się w bibliotece klasztornej życiorysów zachowanych w rękopisie. Jest też w bibliotece znaczna liczba opisów łask doznawanych w ciągu wieków.
Większość przewodników po Krakowie, mówiąc o stawienie postaci bł. Stanisława Kazimierczyka i jego kultu po śmierci. W niniejszym jednak opracowaniu sprawa kultu potraktowana będzie marginesowo, główną zaś uwagę zwróci się na jego życie i działalność. Nie dochował się do naszych czasów najstarszy żywot bł. Stanisława. Luźno o nim wspomina ks. Krzysztof Łoniewski, kanonik reg. lat., pisząc o życiu i cudach bł. Stanisława w 1617 r. Z tego, co pisze ks. Łoniewski, wynika, że pierwszy życiorys bł. Stanisława został napisany przez współczesnych bł. Stanisławowi i rozprowadzony między księży. Dochowany natomiast do dziś życiorys pochodzi dopiero z 1609 r., a wyszedł spod pióra znanego miłośnika kultu świętych Marcina Baroniusza z Jarosławia. Zrozumiałą jest rzeczą, że taki zbieracz żywotów błogosławionych i świętych nie miał czasu na osobiste poszukiwania czy sprawdzanie uzyskanych przekazów. Zatem można przyjąć, że ten napisany przez niego żywot bł. Stanisława odpowiada nie dochowanemu do nas pierwszemu życiorysowi bł. Stanisława pisanemu przez współczesnych. Z pewnością uzyskany żywot po swojemu przerobił i wydał w skromnej kilkunastostronicowej formie. W 8 lat później wydał żywot bł. Stanisława zakonnik klasztoru Bożego Ciała ks. Krzysztof Łoniewski w nieco zmienionym kształcie, zawierający więcej szczegółów z życia bł. Stanisława. Fakty podane przez tych hagiografów odnoszące się do życia bł. Stanisława będą porównywane ze źródłami współczesnymi bł. Stanisławowi.